W reformach emerytalnych w 1997 r. obostrzono zasady przyznawania rent inwalidzkich, nazwanych rentami z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do renty oparto na czynniku ekonomicznym, to jest zdolności do pracy, przyznając je osobom, które utraciły tę zdolność, z eliminacją czynnika uszczerbku biologicznego. Zastąpiono wprowadzony w 1954 r. dwuinstancyjny komisyjny system orzekania poprzez jednoosobowe orzecznictwo lekarza-orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Orzecznictwo to ograniczono tylko do celów rentowych, przekazując je dla innych celów organom właściwym dla osób niepełnosprawnych przy powiatowych centrach pomocy rodzinie. Liczba rent z tytułu niezdolności do pracy (inwalidzkich) w 2000 r. wyniosła 2596 tyś. (bez rolników). Pobierali je przede wszystkim mężczyźni -1456 tyś., kobiet rencistek było l138 tyś. W wieku do 39 lat było tylko 199 tyś. rencistów, powyżej tego wieku ich liczba gwałtownie rosła. Renty wypadkowe w ogólnej masie nie stanowiły problemu ubezpieczeniowego. Problem natomiast nadal stanowi orzecznictwo rentowe. W 2000 r. sprawy odwoławcze do sądu ubezpieczeń społecznych od decyzji rentowych z tytułu niezdolności do pracy (inwalidzkich) stanowiły aż 39% ogółu rozpatrzonych spraw przez te sądy (107 tyś.). Natomiast stosownie do ogólnego kierunku działań wzrosła do 40 tyś. liczba przyznanych świadczeń rehabilitacyjnych.
