Relacje, jakie nawiązują się pomiędzy matką a dzieckiem, stanowią jedną z najsilniejszych, jeśli nie najsilniejszą, więzi międzyludzkich. Budowanie tej relacji zaczyna się jeszcze w okresie trwania 9 miesięcy ciąży, a w niektórych przypadkach nawet wcześniej, tzn. w momencie powzięcia przez kobietę decyzji o staraniu się o dziecko.
Początkowo matka obdarza miłością swoje wyobrażenie o dziecku, a gdy już przyjdzie ono na świat – samo dziecko. Poród, wzajemny pierwszy kontakt, przytulanie i karmienie jeszcze bardziej wzmacniają tę więź i sprawiają, że staje się silniejsza. Poprzez podejmowanie różnych czynności i przyjmowanie określonych postaw na różnym etapie rozwoju dziecka relacja pomiędzy nim a matką może dalej rozwijać się i ewoluować w dobrym lub złym kierunku.
Krytyczny etap w życiu dziecka
Brytyjski psychiatra i psychoanalityk John Bowlby stworzył teorię, zgodnie z którą termin „przywiązanie”, który odnoszony jest m.in. do relacji matka – dziecko, to taki stan, gdzie jedna jednostka ludzka czuje potrzebę szukania bliskości innej, określonej jednostki. Potrzeba ta uwidacznia się zwłaszcza w sytuacjach stresowych i w obliczu doświadczania różnego rodzaju trudności. Bowlby wskazywał też, że pierwsze trzy lata życia dziecka są niezwykle istotne dla jego rozwoju. Po tym okresie stworzenie więzi z nim staje się praktycznie niemożliwe.
Okres ciąży
Niezwykła relacja matki i dziecka nawiązuje się jeszcze w czasie trwania jego życia płodowego. Kobieta nosi pod sercem ciężar swojego maleństwa, wyczuwa jego ruchy, gładzi ręką po brzuchu, mówi do niego. Jej przywiązanie i miłość do nienarodzonego jeszcze dziecka widać między innymi w dbałości o własne bezpieczeństwo, zmianę trybu życia, na taki, który nie stanowi zagrożenia dla ciąży, zdrowym odżywianiu się. Dziecko z kolei przyzwyczaja się do głosu matki, wsłuchuje się w rytm bicia jej serca, kołysze się w rytm ruchów jej ciała. Doświadczenia te zabierze ze sobą na świat w dniu narodzin. Dotyk skóry matki i odgłos bicia jej serca pomogą mu zaadaptować się do panujących poza brzuchem mamy warunków i znaleźć bezpieczeństwo w nowej, nieznanej dotąd rzeczywistości.
Okres niemowlęctwa
Małe dziecko, praktycznie już od momentu narodzin ma zdolność koncentrowania wzroku na rozmaitych przedmiotach. Udowodniono, że najchętniej skupia swą uwagę na ludzkiej twarzy. Najszybciej zaczyna rozpoznawać twarz matki. Dzieje się tak dlaczego, że to zwykle matka, która otacza go opieką, jest tą osobą, którą widzi najczęściej. Co więcej, noworodek i małe niemowlę najlepiej widzi przedmioty oddalone o ok. 20 cm od swojej twarzy, a taka właśnie odległość dzieli maluszka od twarzy matki w momencie karmienia.
W wieku ok. 3 miesięcy dziecko zaczyna świadomie dążyć do kontaktu z matką. Szuka jej wzrokiem, żywo i radośnie reaguje na jej obecność. Jego płacz często jest zależny od tego, czy mama jest w pobliżu, czy też nie. Przywiązanie staje się jeszcze silniejsze począwszy od 6 miesiąca życia. Dziecko pragnie wtedy bliskości i kontaktu z mamą. W tym okresie dziecko może też zacząć odczuwać lęk separacyjny. Natomiast mama swą miłość do dziecka wyraża poprzez zaspokajanie jego podstawowych potrzeb, w tym potrzebę bliskości i bezpieczeństwa.
Starsze dziecko
Przywiązanie dziecka do matki w wykształca się całkowicie w wieku ok. 2,5 roku życia. To wtedy właśnie powstaje w ostatecznej formie ta niezwykła wieź, która sprawia, że matka i dziecko są dla siebie i zawsze będą kimś wyjątkowym. Podtrzymywaniu takich relacji sprzyja wspólne spędzanie czasu, stymulowanie rozwoju dziecka poprzez rozmowę, przytulanie i zabawę. Troska matki o potomka wyraża się w jej dbałości o dobre samopoczucie i wygląd maluszka. Pielęgnacja dziecka, kontrolne wizyty u pediatry oraz dobrej jakości, przyjazne dla skóry dziecka ubranka, to tylko niektóre przejawy jej miłości. Jednak, by mama mogła dobrze zajmować się dzieckiem, musi czasem odpocząć od bycia mamą i stać się po prostu sobą. Znalezienie czasu na ulubiony sport, odświeżenie zawartości szafy ubraniowej lub po prostu pisanie bloga może być takim sposobem. Tę ostatnią metodę wybrała autorka bloga http://doomsmoker.pl, do którego czytania serdecznie zapraszam.
Relacje z matką a przyszłość dziecka
Relacje dziecka z rodzicami, zwłaszcza z matką oraz najbliższym otoczeniem mają niebagatelny wpływ na jego zachowanie, oraz postawy, jakie będzie przyjmowało w przyszłości. Brak więzi pomiędzy matką a dzieckiem może powodować deficyty i zaburzenia w sferze emocjonalnej dziecka. Wzorce przekazane przez rodziców, które człowiek wynosi z dzieciństwa, w późniejszym okresie mogą rzutować na jego relacje z innym osobami oraz gotowość do podejmowania rozmaitych czynności i nawiązywania relacji międzyludzkich, przykładowo zakładania rodziny. To, że osoby dorosłe w rozmaity sposób przeżywają przyjaźń i miłość często wynika z ich odmiennych doświadczeń w dzieciństwie i innego sposobu rozwoju więzi emocjonalnej. Warto pamiętać, że w przypadku osób dorosłych, które mają utrwalone złe schematy w zakresie związków międzyludzkich, możliwe jest niekiedy ich naprawienie przy pomocy z zewnątrz, np. wsparciu partnera, rodziny, przyjaciół czy psychologa.
