Istnieją choroby i zaburzenia, które uniemożliwiają normalne przyjmowanie pokarmu przez pacjenta. Są to przede wszystkim wszelkie zaburzenia, uszkodzenia i choroby przełyku i jelit oraz sytuacje osłabienia organizmu (niedożywienie, okres chemio – i radioterapii). W takim przypadku niezbędne jest pominięcie etapu, podczas którego przyjmujemy pokarm doustnie i bezpośrednie podanie do do żołądka lub jelit. Takie żywienie określa się mianem dojelitowego.
W praktyce żywienie dojelitowe polega na wytworzeniu specjalnego dojścia, w tym przypadku do jelit (istnieje również możliwość dojścia do żołądka) za pomocą zgłębnika (urządzenie wprowadzane przez nos) przy terapii krótkotrwałej lub przetoki (chirurgiczne połączenie między narządami) przy terapii długotrwałej. Podczas takiego żywienia stosuje się płyny i mieszaniny żywieniowe oparte o dietę przemysłową. W przypadku tej diety dostarcza się choremu zbilansowane i odpowiednio dobrane składniki odżywcze dostosowane do indywidualnych potrzeb. Możne zakupić je również w aptekach i sklepach medycznych, jeśli leczenie odbywa się poza szpitalem. Dieta przemysłowa może być pojęciem mylnym, gdyż pod tym pojęciem kryją się posiłki oparte na białkach mleka, tłuszczach roślinnych i węglowodanach ze skrobi. Nie zawiera ona cholesterolu, a tłuszcze dobrane w niej zapobiegają m.in. chorobom układu krążenia. Większość z nich zawiera również błonnik w celu ułatwienia trawienia. Żywienie dojelitowe umożliwia lepsze wykorzystanie składników pokarmowych oraz pobudza czynność jelit. Wykorzystywane jest bardzo często przedoperacyjnie, gdy waga pacjenta i jego stan zdrowotny jest zachwiany bądź pooperacyjnie, gdy niemożliwe jest przyjmowanie przez pacjenta pokarmów konwencjonalną drogą. Mimo bezsprzecznych zalet takiego żywienia i udokumentowanych korzyści w postaci zmniejszenia śmiertelności pacjentów korzystających z tej alternatywy, nadal wiele osób nie decyduje się na żywienie dojelitowe. Zwykle nie chodzi przeciwwskazania takie jak np. niedrożność przewodu pokarmowego, lecz o komfort chorego, któremu ciężko przyzwyczaić się do nowego sposobu jedzenia. Przełamanie tej bariery zaleca się przede wszystkim pacjentom onkologicznym, gdyż w ich przypadku od żywienia tą metodą zależy nie tylko ich mobilność ale i nawet długość życia.
